Baskenland

De vorige twee nieuwsbrieven is het helemaal mislukt maar ja, ik kom er nu echt niet meer onderuit, ik zal u toch een keer over Spanje moeten vertellen. Een door Brian Duncan georganiseerde ontdekkingsreis in de Pyreneeën met als doel zoveel mogelijk Narcissen te gaan bewonderen in hun natuurlijke omgeving. 

Narcissus bicolor

Narcissen in de Pyreneeën? Vraagt u zich wellicht af. Ja, de Narcis komt van oorsprong uit het zuiden van Europa en vooral op het Iberische schiereiland. In Spanje en Portugal staat de wieg van tientallen verschillende wilde Narcissen. Ook zijn er Narcissen in het wild te vinden in de Alpen, in Frankrijk en zelfs een paar in het noorden van Afrika maar het overgrote merendeel komt voor in Spanje en Portugal.

Narcissus alpestris

Sommige Narcissen zijn maar op een paar plekjes te vinden, anderen species komen in grote delen van het schiereiland voor. Hier en daar in zulke grote aantallen dat je nauwelijks je ogen kunt geloven, als paardenbloemen of boterbloemen in wei, zo veel.

Narcissus poeticus

Gekscherend zeg ik wel eens ‘er staan in Spanje en Portugal zeker drie keer zo veel Narcissen dan in Nederland en Engeland bij elkaar’.
Deze reis waren het vooral de Poeticus Narcissen die we in enorme getalen tegenkwamen. De voormoederen van de Narcis Actaea en de Narcis recurvus die u in de Fluwel webwinkel kunt vinden. 

Narcissus poeticus

We kwamen ze vaak tegen langs de weg, op berghellingen, in bosranden en in weilanden. Maar voor de echte explosie aan poeticus bloemen we nog net even te vroeg. 

Om te laten zien wat we misten haalde een vriendelijke hoteleigenaar een oude foto tevoorschijn van een weiland in de buurt wat helemaal vol stond met poeticus Narcissen. Helaas had de eigenaar van dit weiland besloten om er zijn paarden op te laten lopen, de laatste jaren waren hier geen Narcissen meer te zien. Maar er zijn nog vele plaatsen te vinden waar dit te zien is.

Narcissus bicolor

Dezelfde man verbaasde ons door te vertellen dat de mooiste Narcissen attractie, de bloei van de Narcissus bicolor nog moest komen. Dat was altijd tussen 15 en 20 juni. Dat verbaasde ons echt want in onze ogen is de bicolor een vrij vroegbloeiende Narcis, die verwacht je niet als het bijna zomer is. Nee, voor deze Narcis moest je naar de skipiste, op een hoogte van ruim 2000 meter. Ze kleurt de bergen rond half juni helemaal geel wist de goede man te vertellen.  
Of het echt om de Narcissus bicolor ging weten wij niet zeker, het kan ook de Narcissus abscissus zijn, die komt daar ook veel voor. 

Een mooie donkergele vorm van de Narcissus abscissus

Wat mij ook opviel was de enorme variatie binnen een bepaalde species. Dikwijls is er discussie over de naam van een bepaalde species, Narcissenkenner weten tot in de details te vertellen hoe een bepaalde species eruitziet.

Narcissus bicolor

Neem deze site, overal toefjes van de Narcissus bicolor. Ze lijken op het eerste gezicht allemaal hetzelfde.

Narcissus bicolor

Maar als je van iedere toef een bloem plukt, en je legt ze naast elkaar zie je welk een enorme variatie er te zien is, werkelijk iedere bloem is anders. De bicolor linksonder en die rechtsboven zijn toch echt helemaal geel. Je kan dus niet zeggen dat Narcissus bicolor altijd tweekleurig is; geel met een wit dekblad. 

Een bijzondere Crocus vernus. Hoog in de bergen, tegen de sneeuwgrens aan, soms zelfs in de sneeuw, kan je vaak Crocussen vinden. 

Her Royal Highness Sally Kington in discussie met Brian Duncan

Ik heb het bosje bicolor aan Hare Majesteit gegeven en zelfs zij was verbaasd over de enorme onderlinge verschillen binnen die ene species. Ik moet even vertellen waarom ik Sally Kington Hare Majesteit noem, ze is namelijk RHS Royalty. Vroeger was Sally werkzaam bij de RHS (Royal Horticultural Sovciety) waar ze over de registratie van de Narcissen ging. Ze heeft enorm veel verstand van Narcissen en ze is daarbij ook nog een heel welgemanierd. Dat dwingt respect af, ik zie haar als Royalty en ben haar jaren geleden ‘Her Majesty’ gaan noemen. Een liefkozende naam die vandaag de dag door vele Narcissenmensen wordt gebruikt. Als je Her Majesty zegt weet iedereen over wie je het hebt. En, Sally is ook oud, heel oud. Ze wil haar echte leeftijd niet zeggen maar ze heeft me wel verteld dat ze vanuit haar paleis de klokken van de Big Ben heeft horen luiden bij de geboorte van Queen Elizabeth. Voor de niet Royalty watchers onder ons, dat was in 1926.

Narcissus assoanus, een miniatuur Narcisje dat op veel plaatsen in Spanje te vinden is.

Ik hoor het u denken, was je met zulke ouwe hap naar de bergen, jazeker, er waren er nog drie mee van dik in de tachtig. Er liep daar heel veel Narcissen kennis in de Pyreneeën. Allemaal met gehoorapparaatjes, maar op Sally na moest je bij iedereen hard praten. Her Majesty wist haar gehoorapparaat wel goed af te stellen. 

Als we ergens een Narcis tegen kwamen klonk er altijd een vriendelijk ‘Carlos, would you be so kind to pick a flower and bring it to me?’ Nee zeggen is geen optie, want Hare Majesteit begint als stille hint verhalen te vertellen over de folterkamers die zij onder de Tower Bridge heeft laten bouwen (ja, ze heeft gevoel voor humor) dus dan klim je de rotsen maar weer op om Hare Majesteit te plezieren met een bloemetje. 

Als resultaat van de pluk expedities aan het einde van de rit wel een gezellig vaasjes met bloemen.

Narcissus x montserratii

Ook leuk om te vermelden is dat niet alle Narcissen even Rooms zijn. Soms komt het voor dat er in de stille uurtjes, als er echt niemand in de buurt is, de ene species Narcis, heel verschrikkelijk stiekem, daar hoog in de bergen een liefdesaffaire begint met een andere species Narcis. Als resultaat krijg je dan een species hybride. De Narcis op de foto is een nakomeling van zo’n buitenechtelijk romantisch avontuurtje. Narcissus x montserratii is een nakomeling van de Narcissus poeticus en de Narcissus abscissus, onbekend wie de vader en wie de moeder is. Interessant om te zien is dat de poeticus meteen haar oranjerode kleur overbrengt. De oranjerode kleur aan het randje van de kroon van de poeticus Narcis is bij geen enkele andere species Narcis te vinden. Alle mooie hedendaagse Narcissen met oranje en rood, en waarschijnlijk ook het roze, komt van oorsprong uit deze mooie dichtersnarcissen. De N. x montserratii laat ons zien hoe zo’n honderd jaar geleden de eerste veredelde Narcissen eruit zagen.

Maar het is weer tijd om te stoppen, eindelijk het verhaal van de Pyreneeën expeditie verteld.

Volgende week waarschijnlijk geen nieuwsbrief. Ik moet een weekje op stap met een Amerikaanse klant om Pioenen en Lelies te kijken. 

Met vriendelijke groeten,

Carlos van der Veek